Lexus GS450h Hybrid F Sport Line V6 3.5 2013 – autotest

 

Deze testauto werd ons aangeboden door Louwman & Parqui, importeur van Lexus in Nederland



De mooiste liftauto
Amper 1,8 kilometer na mijn vertrek bij de importeur ging ik bij de bushalte vlak voor de oprit naar de A27 vol in remmen. In mijn ooghoek had ik een bordje “A’dam” gezien met twee dames eraan vast. Aangezien ik in Leiden woon en dat richting Amsterdam is dacht ik: “Kom laat ik die dames een lift geven.” Na de rugzakken van de dames in de kofferbak gelegd te hebben, sprongen de dames achterin de Lexus GS450h F Sport Line. Het bleken twee Kroatische studentes te zijn die een week of 3 vakantie hadden. Ze waren via Duitsland met de trein naar Parijs gegaan, en nu dus liftend onderweg naar Amsterdam. Ze vroegen aan mij of Leiden een busstation heeft zodat ze de bus naar Amsterdam konden nemen. Ik zei dat ik ze wel bij het NS-station in Hoofddorp zou afzetten dat was veel makkelijker. Een treinkaartje van Hoofddorp naar Amsterdam kost maar €4,60 en dan zouden ze meteen middenin Amsterdam zijn. Eenmaal op de snelweg moest ik meteen even gas geven (heerlijk met zo’n Lexus), want de oprit naar de A27 is op die plek namelijk erg kort. Maar voor ik verder ga eerst nog even naar het vertrek bij de importeur, want daar had ik namelijk te horen dat deze Lexus meesturende achterwielen heeft. In mijn herinnering voelde ik bij eerdere testen van auto’s die dat ook hadden niet meteen, maar bij deze auto voelde ik het direct. Samen met de ‘adaptive suspension’ zorgt dat vast en zeker voor een uitstekende wegligging. Richting de A15 rijdend vergat ik bijna de afslag naar de A15 te nemen omdat we zo druk in gesprek waren.

Tijdens de rit naar Hoofddorp hebben we zo’n beetje alle wereldproblemen besproken. Dan blijkt maar weer dat het overal hetzelfde liedje is, corruptie, werkloosheid en ga zo maar door. Graaien, graaien en nog eens graaien door politici, bankiers, managers en de gewone bevolking is altijd en overal de klos. Na de Brienenoordbrug zei ik tegen de dames achterin dat ik even gas zou geven want er kwam een mooie bocht aan. Ik vertelde hun dat ik op alle snelwegen mijn testbochten heb en dit is daar één van. Ik was benieuwd wat mijn bochtensnelheid zou worden in deze mooie snelwegbocht. Toen ik middenin de bocht op de snelheidsmeter keek zag ik 145 km/u staan, en dat met één handje aan het stuur oftewel twee vingers in de neus. Ondanks de comfortabele demping in de ECO-modus gaf het onderstel geen krimp. Het ritje naar Hoofddorp verliep gelukkig probleemloos. Normaal gesproken willen er rond Rotterdam, Delft en Den Haag nog wel eens behoorlijke files staan maar we hadden mazzel. Na de dames gedropt te hebben bij het NS-station in Hoofddorp ben ik via de nieuwe oprit de A4 weer opgereden. Ik heb nog steeds geen idee of dit nou sneller is in de spits dan de oude oprit als alle wegwerkzaamheden klaar zijn. In ieder geval is deze opritbocht er eentje om te zoenen, dus dat zit in ieder geval wel snor.

Atkinson-V6 met elektroboost!
Toen ik via de nieuwe oprit bij Hoofddorp de A4 opreed spurtte een Renault Megane er heel hard vandoor, maar eenmaal in de opritbocht reed ik plankgas makkelijk naar de Renault Megane toe. En ook nu weer stond de auto in de ECO-modus en dus de demping op comfortabel. Deze Lexus GS450h mag dan een lange auto zijn met een fors gewicht, de wegligging is ieder geval uitstekend. Eenmaal op de A4 heb ik na het brugrestaurant – uiteraard daar waar de trajectcontrole ophoudt – het gas even stevig ingetrapt in de stand Sport S+, en dat voelt erg lekker aan zeg maar gerust heel erg lekker! Vooral de extra boost van de elektromotor is een heerlijk gevoel. Tussensprintjes met deze auto gaan echt razend snel, iets wat ik eerder ook al had ervaren met de Infiniti M35h. In dat opzicht is een hybride met een V6 (Lexus met Atkinson-cyclus) + elektromotor leuker dan een vergelijkbare auto met een V8/V10 zonder elektromotor. Ik kwam een vergelijkingslijstje tegen met acceleratietijden tussen de Lexus GS450h F Sport Line en een aantal dikke Duitsers. De grote grap was dat de Lexus niet eens zoveel hoeft toe te geven qua acceleratie en al helemaal niet qua tussensprintjes, zelfs niet ten opzichte van een Audi met een V8. Tja maar die Audi V8 biturbo (de V10 zijn ze vanwege het extreme verbruik maar mee gestopt) heeft wel ALTIJD een draaikolk in zijn tank al rijd je nog zo braaf en netjes. Kijk en dat is nou zo ongelofelijk leuk aan deze Lexus, je kunt er serieus zuinig en stil mee rijden. En als je dan zomaar ineens zin hebt in bijvoorbeeld een stoplichtsprintje dan draai je de modusknop even naar de stand Sport S+, zet de versnellingspook in de S-stand (stuurflippers S1 t/m S6) en geeft een kickdown. En geloof me dat is echt kicken met zo’n grote auto zoals deze Lexus GS450h F Sport Line. Op dat moment verandert de ECO-meter in een toerenteller en kun je dus zien hoeveel toeren de V6 maakt. Als je in de stand ECO of NORMAL rijdt zie je op het dashboard dus niet hoeveel toeren de V6 maakt, maar het leuke is nu dat je dat wel kunt zien in de HUD (=Head Up Display) recht voor je neus.

In eerste instantie dacht ik dat de V6 totaal geen toeren wilde maken, want zodra je een constante snelheid rijdt staat het toerental – dankzij de E-CVT – vast op 1.200 t/min. Een totaal bizar gezicht en het klopt dan ook totaal niet met je gevoel. Maar deze auto heeft naast de E-CVT nog iets speciaals namelijk een zogenaamde ‘2-speed reduction planetary gear unit’. Heel simpel gesteld zorgt dit ervoor dat bij hogere snelheden met name de elektromotor niet te hoog in toeren loopt. Op AMT.nl staat het zo uitgelegd: “Een planetaire tandwielset verdeelt het vermogen dat van de benzinemotor en elektromotor komt. Via deze planetaire tandwielset gaat het naar een generator of naar de wielen, of naar beide. Een tweede planetaire overbrenging zit in de overbrenging naar de wielen, met name om de elektromotor bij hoge snelheden niet te hoog in toeren te laten lopen (dat gaat anders ten koste van zijn efficiency).” Van de importeur kreeg ik ook nog de volgende informatie toegemaild: “De ‘2-speed reduction planetary gear unit’ zorgt simpel gesteld voor een ‘hoge versnelling’ en een ‘lage versnelling’. Wanneer je accelereert en de snelheid 90 km/u passeert, schakelt de transmissie over naar de hoge versnelling. Wanneer afgeremd wordt tot minder dan 60 km/u, schakelt de transmissie weer over op de lage versnelling. Op de foto die ik van de importeur toegemaild kreeg is dit goed te zien. Het mag duidelijk zijn dat deze Lexus GS450h F Sport Line een technisch hoogstandje is dat zijn gelijke in de automobielindustrie niet kent. Elke andere hybride van bijvoorbeeld de Duitse automerken komen hier ook maar niet eens een klein beetje in de buurt. Die hebben ruim 15 jaar geleden de boot al gemist. De huidige Duitse hybrides zijn samenraapsels zonder enige visie, en dus niet veel meer dan een totaal wanhopige poging iets tegenover de geniale hybrides Lexus te zetten.

Grote auto, grote prestaties, grote wegligging
Ik moest het weekend werken en omdat ik gesplitste weekenddiensten werk was het dit keer alleen de zaterdag. Omdat het zaterdagochtend om 07.30u altijd lekker rustig is op de weg, ben ik via de Churchilllaan naar werk gereden. Dat houdt in dat ik een stukje A4 rijdt en daarna bij het rotondecircus de snelweg verlaat. Deze auto heeft een behoorlijk gewicht en dus ik was dan ook benieuwd hoe de Lexus GS450h F Sport Line zich zou houden op de rotondes en in de (haakse) bochten. Na een eerste rondje was ik niet ontevreden want ondanks het behoorlijke gewicht, en de demping in de stand comfortabel hield de Lexus GS450h zich goed. Dat behoorlijke gewicht voel je vooral goed tijdens het van links/rechts naar rechts/links gooien. Het voelt ongeveer vergelijkbaar aan als een Jaguar XJ. Die avond las ik overigens dat er als accessoire ook een verlagingsset verkrijgbaar is voor deze auto. Hou je van sportief rijden dan zeg ik meteen doen! Deze auto stuurt goed maar de veren zijn aan de zachte kant, een sportieve verenset zal deze auto dan ook erg goed doen. De in-/uitgaande demping van deze auto is uitstekend, die is dan ook elektronisch en is in de ECO/Normal/Sport-modus normaal gedempt tot sportief gedempt in de modus Sport+. ’s Middags uit werk vandaan ben ik nog een keer over het rotondecircus heen gereden of beter gezegd gevlogen in de stand Sport S+. De elektronische demping het mogelijk om in de modus Sport S+ behoorlijk hard – het hoge gewicht in ogenschouw genomen – over de rotondes heen te vegen. Dat juist deze Lexus GS450h F Sport Line zich beter houdt dan ik gedacht had mag je voor een groot deel toeschrijven aan de meesturende achteras. De ‘handling’ is daardoor net wat scherper en tijdens mijn tweede rondje ging ik zo hard dat ik na de verzakking op het viaduct zelfs even helemaal los kwam met vier wielen. En twee rotondes verder stuurde ik zo hard in dat de hele auto met piepende banden naar rechts gleed, en dat allemaal heel controleerbaar met twee vingers in de neus. In dat opzicht is het wel jammer dat ze van de GS450h niet net als bij de GS350h een AWD-versie beschikbaar hebben. Maar misschien is dat eigenlijk maar goed ook, toch?

Voor thuiskomst heb ik nog even de Samsonite kofferset gefotografeerd. De automatisch openende achterklep opent een behoorlijke bagageruimte, en dat ondanks het accupakket – [quote Lexus.nl] Daarnaast is het NiMH-accupakket achter de achterbank met de nieuwste kennis een stuk compacter gemaakt [/quote Lexus.nl] – dat in de achterkant is geplaatst. Er paste overigens nog een extra 13-liter koffer in dus die mag je er dus nog bij optellen. Na het terugzetten van de Samsonite kofferset wilde ik de kofferbak weer elektrisch sluiten met een druk op de knop, maar die wilde maar niet sluiten gek genoeg. Het bleek ik had het hoesje van mijn pocketcamera in de rand van de achterklep laten liggen. Het hoesje was volledig onbeschadigd, maar om hetzelfde met mijn hand uit te proberen nee laat maar. Daarna heb ik nog even met de eigenaar van de wijnhandel (die in één van de andere garages zijn opslag heeft) een rondje gereden en die was zeer onder de indruk van deze auto. Tijdens het rijden heb ik hem kort en bondig uitgelegd hoe het hybride-systeem van deze auto werkt. En ook dat de V6 geen gewone V6 is, maar een V6 met nogal wat technische hoogstandjes. [quote AMT.nl] De 3.5 V6 benzinemotor is wel veranderd: het elektrische deel dat erachter zit is eerder verbeterd dan anders geworden. Een opvallend nieuwtje in de eerste GS 450h was dubbele injectie, zowel direct als indirect. Bij warme stationairloop werkt de directe injectie, onder lagere motorlast komt de injectie in de inlaatbuizen erbij voor betere mengselvorming. Onder hoge motorlast werkt weer alleen de directe injectie, voor maximaal koelend effect in de cilinder. Emissies bij de koude start worden verminderd door eerst in de inlaatbuizen een mager mengsel te maken, wat tijdens de compressieslag met een kleine directe injectie rond de bougie verrijkt wordt om goede ontsteking te krijgen. Deels een mager mengsel gebruiken helpt volgens Lexus aan 8 procent brandstofbesparing. Om daar nu nog wat op te winnen werkt de motor in de nieuwe GS voortaan op een Atkinson-cyclus, tegenwoordig aardig populair geworden. De inlaat blijft tijdens de compressieslag nog even open staan, zodat de effectieve compressie lager is dan de mechanische compressieverhouding (die bij 11,8:1 lag). Met niet als doel lagere compressie, maar een langere effectieve expansieslag in vergelijking met de compressieslag. De vernieuwde benzinemotor brengt 215 kW op de been, een paar kW minder dan de voorganger zonder Atkinson-cyclus. [/quote AMT.nl]

Familievervoer-zwemmen-’t Heen-fotoshoot
Zondagochtend heb ik eerst wat familieleden weggebracht, en die namen graag plaats in deze grote luxe sedan. “Wat een ruimte achterin”, kreeg ik direct te horen. En dat is ook zo, want de zitruimte voor de drie passagiers achterin is uitermate riant te noemen. Het hele interieur ademt alleen maar luxe uit, en ook hier durf ik de vergelijking met de Jaguar XJ weer aan. Ik vergelijk ‘m expres met een Jaguar omdat de afwerking van het interieur van deze Britse auto op een hoger niveau staat dan die van vergelijkbare Duitse auto’s. De aandacht van Lexus voor de afwerking gaat zelfs zo ver dat deze auto af-fabriek met de hand wordt gepolijst! Een buurman van mij op het woonerf zei tegen mij: “Die auto glimt zelfs in het maanlicht!” Kom daar bij de Duitsers maar eens om, want als je optelt wat je bij Lexus krijgt voor de relatief lage aanschafprijs is dat werkelijk ongekend. Eén van de belangrijkste dingen in het interieur is uiteraard de audio die in dit geval afkomstig is van Mark Levinson, een zogenaamd Premium Audio Systeem met 17 luidsprekers. Wat ook hier opvalt is dat zelfs het Premium Audio Systeem groen is, want de 835 Watt versterker verbruikt slechts een kwart van de energie van zijn voorganger. En voor de luidspreker geldt hetzelfde, dankzij de GreenEdge technologie wordt het energieverbruik bij eenzelfde volume met de helft gereduceerd. Na het aansluiten van mijn iPod Touch heb ik dus heerlijk naar mijn favoriete nummers geluisterd. Ondanks het grote 12,3 inch LED kleurenscherm vind ik het opzoeken van een nummer op mijn iPod Touch erg omslachtig. Daar zijn gewoon teveel handelingen voor nodig, wat dat betreft is een scherm ter grootte van een iPad zoals in de Tesla Model S een stuk handiger. Een ander fraai staaltje van weldaad vind ik de 3-zone S-flow air-conditioning met nano-e technologie. Afijn lees de brochure maar, daar staat alles over dit fraaie systeem piekfijn uitgelegd.

Omdat het die middag fraai zonnig weer was hebben we uiteraard de fotoshoot gedaan. Voor de sfeerfoto’s zijn we naar de bossen in Wassenaar gereden, daar staan veel grote sjieke huizen die de perfecte achtergrond vormen voor deze Lexus GS450h F Sport Line. Voor de actiefoto’s heb ik gekozen voor het industrieterrein Sassenheim-Zuid. Ik was daar toevallig een keer omdat ik mijn neefje op moest halen uit werk vandaan. Het is een klein industrieterrein maar wel één met hele mooie overzichtelijke én vooral verschillende soorten bochten. Op de foto’s is duidelijk te zien dat de Lexus GS450h F Sport Line behoorlijk overhelt, maar geen enkele keer kwam één van de binnenste achterwielen los van het asfalt. En juist dat is dé graadmeter voor de uitstekende wegligging van de Lexus GS450h F Sport Line. Na de fotoshoot ben ik even lekker gaan zwemmen, en uit het zwemmen vandaan ben ik uiteraard even door de opritbocht in ’t Heen geknald. Ik was wel wat zenuwachtig, achterwielaandrijving, bijna 350 Pk maar de Lexus GS450h F Sport Line bleef heel netjes op de ideale lijn. Daarna heb ik bij alle stoplichten nog even een stoplichtsprintje gedaan in de stand Sport S+, en dat is werkelijk zo zwaar verslavend. Door de E-CVT en het hoge koppel van de elektromotor vanaf stilstand spuit de Lexus GS450h F Sport Line er werkelijk als een dolle vandoor. De dikke Duitsers die geheel toevallig en geheel vrijwillig naast me kwamen staan tijdens alle stoplichtsprintjes heb ik nooit meer teruggezien.

Een hele echte maandag
Toen ik maandagochtend wakker werd had ik het gevoel dat ik in coma gelegen had zo verdwaasd was ik. Na een lekker ontbijtje liep ik rustig naar de Lexus, die nat was van de ochtendrijp. Van dichte mist was gelukkig hier dichtbij zee, ik woon hemelsbreed namelijk maar net 5 kilometer bij de zee vandaan. Stoelverwarming aan (stuurverwarming ging pas later in de week aan), verwarming op 23 graden Celsius en wegwezen. Uiteraard vertrok ik stilletjes zoals het een goede hybride betaamt. Om benzine te sparen reed ik zoveel mogelijk elektrisch, en dat kan ook want behalve een kort stuk provinciale weg van slechts 1,5 km geldt op de rest van de 10,5 km een maximum snelheid van 50 km/u. Aangezien de Lexus GS450h F Sport Line tot zo’n 70 km/u elektrisch kan rijden kon ik potentieel dus 9 km elektrisch rijden. Het rijden in de Lexus GS450h F Sport Line is exact hetzelfde als in de Toyota Prius. Bij een stoplicht dus even normaal optrekken waarna de benzinemotor aanslaat, gas lossen en weer rustig gas geven zodat je elektrisch verder rijdt. Rijden in deze Lexus GS450h F Sport Line is echt zalig, en lijkt in vrijwel alles op de Jaguar XJ zij het dat die auto (nog?) geen hybride is. De stoelen zitten perfect, het met leer beklede stuur ligt heerlijk in de handen, het dashboard ziet er fraai en lekker strak uit. De glimmende portieren vallen met een hele mooie “doef” dicht, kortom werkelijk alles straalt en ademt klasse uit. En die klasse zit niet alleen in en aan de binnen- en buitenkant, maar ook onderhuids want een deel van die klasse bepaalt de kwaliteit van de wegligging.

Eenmaal buiten de bebouwde kom kreeg ik de kans om de Lexus GS450h F Sport Line weer even op zijn staart te trappen, héél eventjes maar meer hoefde namelijk niet. Ondanks de forse lengte van 4 meter en 85 cm, een fors gewicht van bijna 1.900 kilogram (=met een volle tank en mij erin) liet de Lexus GS450h F Sport Line zich met speels gemak over de rotonderand heen smijten en glijden. Dat kan natuurlijk alleen maar dankzij een uitstekend onderstel, en die heeft deze Lexus GS450h F Sport Line dan ook. De double wishbone voorwielophanging en de multi-link achterwielophanging zijn van een geheel andere orde dan normaal gesproken het geval is. De gesmede aluminium componenten zijn van een verbeterd design en hebben de double wishbone voorwielophanging niet alleen lichter maar ook dynamischer gemaakt valt in de e-brochure te lezen. De nieuwe achteras heeft meesturende achterwielen en apart opgestelde veren en dempers. De elektronisch regelbare dempers zijn zo dicht mogelijk naast de wielen gezet. Dit lezende is de uitstekende wegligging goed te verklaren. Uit werk vandaan heb ik de Lexus GS450h F Sport Line net als die ochtend weer even heerlijk laten brullen, nou ja zeer beschaafd brullen want de V6 onder de motorkap klinkt voor de buitenstaander uitermate beschaafd en stil.

Wat is mogelijk deel 1
Na een verbruik van 1:14,5, 1:10 en 1:8 wilde ik graag weten wat voor verbruik minimaal haalbaar is met deze Lexus GS450h F Sport Line. Na een zeer geslaagde werkdag ben ik snel naar huis gereden, heb lekker gegeten en ben direct in de auto gesprongen richting Katwijk aan Zee. Na het volgooien van de benzinetank ben ik rustig de N206 op gereden hopende dat de afsluiting in Vogelenzang voorbij zou zijn. Het was maandag 7 oktober fantastisch mooi weer, waarschijnlijk de laatste mooie zomerse herfstdag. Een prima dag dus voor een zuinigheidsrit! Op de N206 rijden met de cruise control vast gezet op 80 km/u had ik dit keer gelukkig geen last van bumperklevers. Op de eerste haakse bocht afrijdend twijfelde ik wat ik zou doen, met de flippers terugschakelen of met de versnellingspook in de S-stand. Deze Lexus vertraagt (=’engine break’ oftewel de motorrem) namelijk reeds enorm door alleen maar de versnellingspook in de S-stand te zetten. Deze stand kun je vergelijken met de B-stand van de Lexus CT200h, maar de Lexus GS450h heeft nog meer ijzers in het vuur. Je kunt de motorrem namelijk ook activeren door met de flippers terug te schakelen, en in de ECO/NORMAL-modus zijn dat vijf geprogrammeerde versnellingen op het display zichtbaar als D1 t/m D5. In de SPORT/SPORT S+-modus is het aantal geprogrammeerde versnellingen zes, op het display zichtbaar als S1 t/m S6. Omdat ik in deze bocht altijd liever beide handen aan het stuur houdt had ik voor de bocht de cruise control uitgezet en daarna met de flippers teruggeschakeld. Met een behoorlijk hoge bochtensnelheid vloog ik door de eerste bocht heen, dat ging erg lekker en hoe goed de wegligging is kon ik zien aan alle auto’s achter mij die snel in mijn achteruitkijkspiegel verdwenen. De volgende serie bochten ging ook lekker en gelukkig bleek de weg door Vogelenzang heen weer open te zijn. Ik zat nog steeds op nul keer remmen en had een goed gevoel dat dit remloos ritje zou kunnen worden. De grote rotonde aan het begin van de bomenweg ging ook fantastisch, de Lexus GS450h F Sport Line ging er heel strak overheen. Normaal gesproken vertonen de meeste testauto’s hier een moment van onbalans, want het hard over deze rotonde heen knallen is toch een vrij heftige actie. Weer een pluim voor de Lexus GS450h F Sport Line dus.

De bomenweg mocht dan klaar zijn er stonden links en rechts nog wel allemaal van die brede rood-witte afzettingspalen. De weg was daardoor een stuk smaller en met een breed Connexxion busje (1 maat kleiner dan een stadsbus) voor me schoot dat dus helemaal niet op. Gaf niks want ik had totaal geen haast en hobbelde er dus lekker elektrisch rijdend achteraan. Vanwege de drukte was ik al wat zenuwachtig over het linksaf slaan even verderop. Wat dat betreft is die motorrem echt super om vloeiend en dus zuinig te rijden. Zonder te hoeven remmen sloeg ik linksaf met een Hyundai Tucson achter mij aan. Er ligt aan het einde een vervelende verkeersdrempel waar je direct na de verkeersdrempel naar links moet sturen. De Lexus GS450h F Sport Line had werkelijk helemaal gene last van die verkeersdrempel, en ook het naar links sturen terwijl de auto op dat moment nog vier banden aan het asfalt heeft gekleefd was geen enkel probleem. De Hyundai Tucson had er meer moeite mee (althans de bestuurder), want die zag ik pas ruim na de rechterbocht weer in mijn achteruitkijkspiegel verschijnen. Daarna volgen nog een hele serie van die vervelende korte snelheidsbrekers, maar ook daar had de Lexus GS450h F Sport Line totaal geen moeite mee. De vering/demping van deze auto staat op een zeer hoog niveau, echt grote klasse. De T-splitsing zat er aan te komen, zou het lukken? Als ik hier te vroeg begin met remmen loop ik de kans alsnog te moeten remmen en als ik te laat ben ook. Dat komt omdat ik pas op het allerlaatste moment het verkeer van links en rechts kan zien aankomen. Ik besloot toch iets eerder te remmen en dat pakte goed uit, want ik kon precies voor een auto linksaf slaan. Nog steeds nul keer remmen dus! Maar daarna beging ik de grote fout niet ver genoeg vooruit te kijken, het stoplicht in de verte bleek op rood te staan en ik had teveel vaart om nog op tijd af te kunnen remmen. Daar kon geen motorrem meer aan meehelpen, ik was gewoon te laat begonnen met ‘motorremmen’ verdorie. SHIT 1 keer remmen voor een stoplicht wat totaal niet nodig was geweest als ik eerder geanticipeerd had!!! Ik was benieuwd of het bij die ene keer zou blijven, en als dat zo was dan zou ik daar heel erg stevig van balen. Ik reed rustig verder met 50 km/u en zag dat het grote ecoduct bijna klaar is.

Wat is mogelijk deel 2
Op weg naar het Circuitpark Zandvoort kneep ik ‘m nog even, want de na die rotonde wordt de weg erg smal en er fietsten vlak voor mij twee jongens. Er kwam een blinde bocht aan en de enige mogelijkheid om niet te hoeven remmen was ruim voor de bocht even snel gas geven en er voorbij. Met behulp van de draaiknop activeerde ik razend snel de modus SPORT S+ en gaf heel even superkort plankgas. Het bleek inderdaad genoeg om er langs te komen, waarna ik weer rustig elektrisch verder kon rijden. De volgende bocht kon ik heel mooi elektrisch doorheen, één van mijn lievelingsbochten omdat-ie zo mooi doordraait. De spoorbomen bleven dit keer gelukkig open en nog één rotonde en dan was ik bij Circuitpark Zandvoort aangekomen. Vlak voor Circuitpark Zandvoort kneep ik ‘m nog even bij een zebrapad, maar gelukkig bleven de voetgangers nog even staan praten. De rit over de boulevard was ronduit vervelend vanwege een auto die de hele tijd dan weer 50 km/u en dan weer 60 km/u reed. Ik heb daarom wat extra afstand gehouden om niet plotseling te hoeven remmen, dat is me in vergelijkbare gevallen namelijk vaker overkomen. Over de duinenweg rijdend richting Overveen zat ik heerlijk te genieten in de fraaie lederen bestuurdersstoel. De zit in zowel de stoelen voorin als op de achterbank is fantastisch, als je het over een perfecte zit en dito afwerking hebt moet je bij Lexus zijn. En dat allemaal voor een vanaf-prijs van slechts €60.750,- en daar krijg je dan ook nog een volledig met de hand gepolijste auto voor. Aan het einde van de duinenweg gekomen draaide ik om en reed terug richting de zee. De rit door Zandvoort ging perfect alleen moest ik via de boulevard terugrijden omdat de weg zuidwaarts langs Circuitpark Zandvoort afgesloten was. De vervelende verkeersdrempels langs de boulevard waren een eitje voor de Lexus. Een auto die even daarvoor nog vlak achter mij reed was ik binnen no time in mijn achteruitkijkspiegel verdwenen. De vering/demping is zo goed dat ik me bijna ging gedragen alsof ik in een SUV reed, bizar!

Na de twee mooie bochten vanaf de boulevard moest ik bijna nog vol in de remmen voor een paar voetgangers die plotseling tussen twee auto’s vandaan wilde oversteken. Poeh nog steeds 1 keer remmen dus, hopelijk bleef dat zo. Maar gelukkig ging het ook goed bij de rotonde naast de vuurtoren. En het bleef goed gaan dus nu alleen de weg naar Vogelenzang nog en de afrit bij Katwijk aan Zee. De afslag naar Vogelenzang ging fantastisch en dat komt vooral vanwege die meesturende achteras. Daardoor kon ik de Lexus echt genadeloos hard rechts de bocht om hoeken. Dat gevoel is wel zo ontzettend lekker, gewoon met 50 km/u rijdend vol een rechterbocht inhoeken met zo’n lange zware auto. Ook de verkeersdrempels en de bocht na de laatste verkeersdrempel gingen heerlijk, geen moment raakte de Lexus uit balans. Op de bomenweg had ik mazzel dat er net even geen verkeer van links aankwam. In de blinde bocht heb ik de cruise control aan laten staan, en ook dat ging uitstekend voor zo’n lange zware auto. Daarna nog Vogelenzang en dan op weg naar de N206 en in één rechte streep door naar Katwijk aan Zee. Zou het lukken??? En verdorie het lukte zodat ik verschrikkelijk baalde van die slechts 1 keer remmen. Dit had een nul-keer-remmen-zuinigheidsrit moeten zijn, jeetje wat baalde ik als een stekker. Maar goed er was nu nog maar één ding dat alles weer goed kon maken en dat was het verbruik. En inderdaad was de score meer dan uitstekend, ik bleek een heel mooi verbruik van 1:19,1 gehaald te hebben terwijl Lexus in haar online brochure 1:17,54 als zuinigste waarde opgeeft. Na het volgooien van de benzinetank ben ik bij alle stoplichten plankgas vertrokken en zo hard mogelijk over alle rotondes, en door alle bochten heen geknald. Wow! Dat voelde echt kicken aan, deze auto kan veel meer dan ik in eerste instantie dacht.

Fifth sense…
De avond voor mijn ‘gooi-en-smijtdag’ kwam ik tijdens het zoeken naar technische informatie toevallig een filmpje van Fifth Gear tegen op YouTube van deze Lexus GS450h F Sport Line. Dit grappige filmpje (en dan doel ik vooral op de extreem domme uitspraken van Vicki) is de basis voor deze alinea en leverde mij uiteindelijk meer informatie op dan ik van tevoren had gedacht. Laat ik beginnen met het waarom van deze ‘gooi-en-smijtdag’ want ondanks de naam heeft het weinig gemeen met ‘gooien en smijten’ maar eerder met de vijf zintuigen oftewel: Zien, Horen, Proeven, Ruiken en Voelen. Dinsdag zou de laatste droge dag zijn dus vandaar mijn keuze voor deze dag als ‘gooi-en-smijtdag’. Na het fitnessen (krachttraining voor mijn genezen gebroken rechterhand) ben ik in de auto gestapt richting Noordwijk voor het eerste deel van de ‘gooi-en-smijtdag’. Met een ferme gasstoot schoot ik nog snel even voor een VW Golf langs de afrit op richting het Space Business Park. Met in mijn gedachten de kritiek op het stuurgedrag van deze Lexus GS450h F Sport Line – “de besturing had meer feedback kunnen geven” en “stuurt net wat te afstandelijk” – stuurde ik de rotonde af en sloeg op het laatste moment alsnog rechtsaf. De mooie haakse bocht stuurde de Lexus GS450h F Sport Line perfect doorheen, en direct snapte ik de onterechte kritiek. Het fantastische onderstel voelt soms vreemd aan, maar dat komt puur en alleen door de meesturende achteras. Die zorgt er namelijk voor dat de Lexus GS450h F Sport Line juist in dit soort haakse bochten heel mooi superstrak door de bocht heen draait alsof de auto minimaal 1 meter korter is. Na de haakse bocht gooi ik bij de vrachtwagenparkeerplaats aangekomen zonder vaart te minderen het stuur in één keer om. Het onderstel van de Lexus GS450h F Sport Line gleed heel even weg maar dat stelde niets voor vergeleken bij de heftigheid van deze actie. Ik reed daarna nog een paar rondjes en gaf daarbij plankgas in de modus SPORT S+, maar wat ik ook probeerde de Lexus GS450h F Sport Line bleef netjes op de ingezette lijn. De Bridgestone Potenza banden grepen zich stevig in het asfalt vast, en ook daar zit een opvallend verschil met zijn concurrenten want de bandenmaat voor is namelijk 235/40-R19 en achter 265/35-R19.

Ik besloot te gaan wandelen in de stad en daarna via het rotondecircus bij Hoogmade/Leiderdorp weer naar huis te rijden. Na een heerlijke wandeling door het Leidse singelpark stopte ik bij de Lexus GS450h F Sport Line om foto’s te maken van de banden. Dat doe ik altijd bij elke auto omdat ik dan altijd het bandenmerk en -maat even kan checken als ik die vergeten ben op te schrijven. Tijdens het fotograferen van de banden schoot er een bliksemflits door mijn hoofd, want toen besefte ik pas hoe uitmuntend goed elektronische demping van deze Lexus GS450h F Sport Line is. Iedere andere auto van dit formaat en gewicht zou in een ontzettende stuiterbak veranderen met deze laagprofielbanden. Ik heb dit in geen enkel testverslag gelezen terwijl juist dìt ongelofelijk belangrijk is voor de beoordeling van deze auto. Een auto met laagprofielbanden heeft vrijwel geen eigendemping van de banden (banden maken namelijk óók deel uit van de vering/demping!), en dus moet de elektronische demping van uitmuntend niveau zijn om stuitergedrag te voorkomen. Soms is testen zo verdomde lastig zeker als een auto zoals deze Lexus GS450h F Sport Line bijkans een rijdend laboratorium is. En daarom heb ik al mijn zintuigen nodig om deze auto te kunnen begrijpen en doorgronden!!! Toen ik vlak na vertrek die Kroatische studentes in liet stappen, had ik niet kunnen bevroeden dat deze auto absoluut geen simpel te doorgronden testauto zou zijn. Paradoxaal genoeg was de fantastisch leuke Peugeot 208 GTi die ik vlak voor deze Lexus heb getest dat ook niet, en die auto lijdt grappig genoeg juist vooral aan een gebrek aan elektronica. Wat dat betreft toonde ook deze auto weer aan dat het testen van auto’s soms extreem lastig maar ook zeer verrassend kan zijn.

YouTube-filmpje Fith Gear

Rotonde-feestje
Op het rotondecircus aangekomen smeet ik de Lexus GS450h F Sport Line even heerlijk over de rotonderand heen. Het is echt zalig met een heel groot uitroepteken hoe het onderstel van deze Lexus GS450h F Sport Line reageert op de snelle veranderingen die deze heftige actie veroorzaken. Helaas kom ik achter een kamperende automobilist te rijden, en ik besluit daarom zelf ook maar even letterlijk te gaan kamperen. De volgende bocht loopt buiten de eerste grote rotonde om (een soort van afgeschermde buitenring) en de bocht uitkomend kun je een auto hier heerlijk hard naar rechts hoeken. Ook nu weer voelde ik de Lexus even wegglijden aan de achterkant, maar van serieus glijden of wegbreken is totaal geen spraken. Op de vernieuwde grote rotonde voor het viaduct over de A4 afrijdend gaf ik plankgas, en met meer vaart dan ede bedoeling was reed ik met de linkerwielen over de rotonderand. Dat was het enige moment dat de auto heel even uit balans was, maar dat moment was zo kort dat het geen naam mag hebben. Nu nog even de rotonde aan de andere kant van het viaduct, en ook dat ging uitstekend zelfs het naar binnen snijden, hard over rotonderand heen rijden en meteen weer hard naar rechts sturen ging zo makkelijk dat het bijna saai werd. Zelfs de zeer heftige rechts-links-rechts gooi- en smijtactie op weg naar de laatste rotonde bracht de Lexus niet uit balans. Vrijwel iedere auto verliest op deze plek even een moment alle grip, dus dat wil wat zeggen als dat niet gebeurt. Nu is het dan eindelijk tijd om op het YouTube-filmpje van Fifth Gear terug te komen. In dat filmpje proberen ze een drift in te zetten maar dat lukt niet, en als het dan eindelijk lukt dan is de snelheid zo hoog dat de auto in één keer patsboem wegbreekt. Waarmee ik maar wil zeggen dat deze auto absoluut niet te vergelijken valt met een concurrent zoals de Infiniti M35h of de BMW ActiveHybrid 5. De techniek, de rijeigenschappen maar ook het gemiddelde verbruik van deze auto staan op een hoger niveau dan zijn directe concurrenten. De plankgas rit in de modus SPORT S+ (=293 Pk benzinemotor + 200 Pk elektromotor – gecombineerd vermogen van 345 Pk – wat resulteert in een acceleratie van 5,9 seconden 0-100 km/u) leverde overigens nog altijd een hele nette 1:7 op. Ik had eerder 1:4-1:5 verwacht als ik eerlijk ben.

Keuze te over
Deze Lexus GS450h F Sport Line heeft nogal wat mogelijkheden, zo heeft deze auto 4 rijmodi – ECO/Normal/Sport/Sport+ – en 3 schakelopties – CVT-automaat/stuurflippers/handmatig met de versnellingspook – en ik heb ze automatisch en dus zonder na te denken door elkaar heen gebruikt. Tijdens de zuinigheidsrit heb ik de rijmodus uiteraard in de ECO-modus gezet, en voor het afremmen op de motor schakelde ik handmatig met de stuurflippers. Na het terugschakelen met de stuurflippers blijft de auto in de handmatige stand staan totdat je die uitzet door de rechter stuurflipper even ingedrukt te houden. Wat mij direct opviel tijdens het afremmen op de motor in de D-/S-stand is dat de vertraging veel groter is dan ik had verwacht. Toen ik de specificaties las begreep ik direct waarom; de 200 Pk elektromotor en het regeneratieve remmen zorgen voor een vergelijkbare vertraging als de motorrem van de Toyota Prius (=B-stand). Let wel in de ECO-modus remt de Lexus niet af op de motor bij gas loslaten! Wil je dus optimaal gebruik maken van alle keuzemogelijkheden, dan is het zaak dat je goed weet hoe een en ander werkt. Het viel mij op dat dit onderwerp in veel testverslagen totaal niet aan de orde komt. Jammer want juist de veelzijdigheid maakt deze auto voor mij zo aantrekkelijk, en dus ook voor een potentiële koper naar ik mag aannemen. Maar zoals ik steeds vaker in de media lees heeft de gemiddelde burger moeite met kiezen. Wat dat betreft ben ik geen gemiddelde burger, want ik heb totaal geen moeite met keuzes maken. Ik denk dat dit vooral te maken heeft met een stukje opvoeding, want als je als kind niet hebt geleerd om (foute) keuzes te maken dan kun je het als volwassene ook niet. Foute keuzes maken hoort er dus bij, want iemand die geen fouten durft te maken durft ook niet te kiezen. En geloof me als ik zeg dat het kopen van een hybride van Lexus geen foute keuze is. Met deze Lexus GS450h haal je de zuinigheid van een 4-cilinder sedan en de acceleratie van een vergelijkbare sedan met V8.

Er zijn dus heel wat keuzemogelijkheden en dus manieren om in deze auto te rijden. Zoveel mogelijk elektrisch in de ECO-modus, een stand die erg aantrekkelijk is in en rondom de stad, want veel 80 km/u wegen in de bollenstreek zijn veranderd in 60 km/u wegen, waardoor ik dus meer elektrisch kon rijden in de Lexus (tot zo’n 64 km/u kun je elektrisch rijden) dan vroeger het geval was geweest. Tijdens het rijden in die ECO-modus remde ik uiteraard voor een bocht af met behulp van de schakelflippers, daardoor kun je namelijk een vloeiender en dus zuiniger rijstijl aanhouden. Uiteraard maakte ik zoveel mogelijk gebruik van de cruise control, die rechts onderaan het stuur vastzit en dus ook meedraait. Dat is exact hetzelfde pookje dat ook in de andere auto’s van Lexus en Toyota zit, persoonlijk heeft dit mijn voorkeur boven knopjes op het stuur. Wat ik persoonlijk wel erg jammer vind en wat ze van mij dan ook in een volgend model mogen aanpassen is de stuurbekrachtiging en de elektronische demping. De snelheidsafhankelijke elektrische stuurbekrachtiging mag van mij een apart keuzemenu worden, waarbij gekozen kan worden tussen Comfort/Normaal/Sportief. Ik wil namelijk ook graag in stand Normaal sportief kunnen rijden mét bijbehorende stuurbekrachtiging. En verder wil ik daarom dus ook graag zelf kunnen kiezen uit drie dempingkarakteristieken, te weten Comfort/Normaal/Sportief. Als ik nu met sportieve (lees: zwaardere) stuurbekrachtiging en een sportieve dempingkarakteristiek wil rijden ben ik gedwongen om de stand Sport+ te kiezen. En daar heb ik niet altijd zin in, al is het maar omdat het benzineverbruik dan fors stijgt. Ik hou van luxe en hou er ook van als er dingen elektronisch voor mij geregeld worden, maar sommige dingen bepaal ik liever zelf als het even kan. Maar ondanks deze kritiek vind ik de Lexus GS450h F Sport Line een dijk van een auto.

Vloeiend en strak rijden
Aan het einde van de testweek begon ik de Lexus GS450h F Sport Line steeds beter door te krijgen. Toen ik vanaf de tweede verdieping van de IVF-kliniek naar beneden keek zag ik pas goed hoe groot de Lexus GS450h F Sport Line is. Tijdens het rijden merk je daar namelijk helemaal niets van, gooien en smijten over de rotondes, keihard een haakse bocht inhoeken, plankgas door een opritbocht heenrijden, het kan allemaal met deze auto. Maar het leukste zijn eigenlijk dingen die jullie misschien niet zouden verwachten, maar van mij misschien juist weer wel. Tijdens het rijden over binnendoorwegen met veel verkeersdrempels viel mij op dat ik zelfs SUV’s en 4WD’s makkelijk los reed. De AVS (=Adaptive Variable Suspension) werkt zo fenomenaal goed dat ik zelfs over een hoge verkeersdrempel heen kon rijden zonder van het gas af te gaan. Iets wat ik elke andere vergelijkbare sedan absoluut uit mijn hoofd zou hebben gelaten. Maar nog veel leuker is de meesturende achteras, die zorgt ervoor dat haakse bochten en kruip-sluipweggetjes extreem leuk worden. Uit werk vandaan heb ik woensdagmiddag expres de cruise control in bochten aan laten staan. Dat is mentaal één van de moeilijkste dingen die er is. Je hersenen geven een signaal aan je rechtervoet om te remmen, maar het is verdraaide lastig om dat dan niet te doen. Ik zeg wel eens hard rijden kan iedereen, maar heel strak, vloeiend en zuinig (nul keer remmen tijdens een zuinigheidsrit) rijden vereist oefening, heel veel oefening en blijven oefenen. In twee van mijn favoriete haakse bochten deed de Lexus mij behoorlijk versteld staan. Zelfs zonder ook maar één piepende band hoekte ik ‘m heel hard (een slakkensnelheid van 50 km/u is dan ineens een hoge snelheid) de bocht om, en dat geeft best wel een kick vooral omdat dit geen kleine auto is. In dit soort bochten komt het grote voordeel van de meesturende achteras om de hoek kijken. Ik kon het vooral duidelijk voelen in de extreem haakse bochten, zodra de bochten vloeiender werden voelde ik het niet meer.

Op de voorlaatste dag ben ik nog even met de Lexus GS450h F Sport Line naar een vriend – Ronald Bakker – en zijn vrouw in Loenen toe gereden. Zij waren precies die week op vakantie wat ik niet wist, dus toen ik mailde of hij mee wilde rijden (hij woont in Schagen N-H) kreeg ik als antwoord dat hij niet kon. “Dan kom ik toch gewoon naar je vakantieadres toe”, mailde ik terug. Zo gezegd zo gedaan en zo had ik er twee mooie snelwegzuinigheidsritten bij. Ik ben naar Loenen gereden via de A12/A50 waarbij ik zoveel mogelijk heb geprobeerd 100 km/u te rijden. Dat viel niet mee op de 2-baans snelwegen maar het is me desondanks heel aardig gelukt. Na Ronald opgehaald te hebben zijn we direct gaan tanken, en daarbij kwam ik uit op een hele nette waarde van exact 1:16. Op de terugweg besloot ik de snelheid iets op te voeren tot 120 km/u, maar uiteindelijk heb ik zelfs nog iets harder gereden. Toch kwam ik nog steeds uit op een mooi verbruik van 1:12,5. En de laatste snelwegzuinigheidsrit was de volgende dag, oftewel terug naar de baas in Raamsdonksveer met gemiddeld 100-120 km/u. En geloof het of niet maar ik kwam exact uit op een verbruik tussen het laagste en hoogste verbruik een dag eerder namelijk: 1:14,5. Wat ik het mooiste vond aan de rit naar Ronald was dat als ik in een file stond geen CO2 uitstoot. Dit bedoelt Toyota nou met haar visie van CO2-reductie, dus vandaar dat de focus bij Toyota (nog) niet op elektrisch rijden ligt maar bij vooral bij de hybrides. Deze hybride-auto’s hebben samen intussen een paar Arena’s vol benzine bespaard en dus behoorlijk wat CO2-uitstoot. Stel nou eens dat alle auto’s die in een file staan geen CO2 zouden uitstoten……, dat zou toch geen probleem moeten zijn zou je denken.

YouTube-filmpje – Lexus GS Dynamic Handling System

http://www.youtube.com/watch?v=-opLo6F1OX8

Lexus GS450h F Sport Line Plug-In Hybrid
En aan het einde van dit testverslag gekomen kan ik niet anders dan even mijn droom-Lexus neerpennen. Dat is deze Lexus GS450h F Sport Line maar dan als Plug-In Hybrid. Na het testen van de geniale Toyota Prius Plug-In Hybrid ben ik volledig overtuigd van de grote voordelen van een Plug-In Hybrid ten opzichte van een elektrische auto met Range Extender. De Toyota Prius Plug-In Hybrid wint het met normaal gebruik (=afstanden van 100-500 km) qua zuinigheid ruimschoots van de Opel Ampera en de Chevrolet Volt. En dus zou voor mij een Lexus GS450h F Sport Line Plug-In Hybrid dan ook een zeer logisch vervolg zijn op de gewone Lexus GS450h F Sport Line. Grootste voordeel van eender welke Lexus Hybrid is dat je met deze auto altijd elektrisch kunt rijden in een stadsomgeving. Waar de elektrische actieradius van de Duitse luxe-merken slechts zeer beperkt is (en eigenlijk niet meer dan een gimmick), daar kun je met deze Lexus altijd elektrisch rijden t/m een snelheid van 64 km/u. Ik zou dan ook zeer benieuwd zijn waar ik op uit zou komen qua verbruik met een Lexus GS450h F Sport Line Plug-In Hybrid met een kleine én grote Li-ion accu. Met de Toyota Prius Plug-In Hybrid haalde ik over de gehele testweek een verbruik van bijna 1:60, dus een verbruik van 1:30 is volgens mij dan ook zeer wel mogelijk.

Verder zou ik dan heel graag zien dat de stuurbekrachtiging instelbaar wordt in 3 standen, te weten Comfort/Normal/Sport. En de elektronische demping (actieve luchtvering zou nog mooier en beter zijn!) mag van mij ook handmatig instelbaar worden, ook weer in de standen Comfort/Normal/Sport. Nu moet ik voor een sportieve demping persé de modus Sport S+ activeren, en dat vind ik een beetje onhandig want ik wil ook in de ECO-modus kunnen rijden met sportieve demping. En als laatste mogen ze van mij de Lexus GS450h F Sport Line ook als AWD leveren, de GS350h is namelijk wel leverbaar als AWD dus waarom de GS450h dan niet. Het zou de wegligging van deze auto naar een nog hoger niveau tillen. Maar hoe dan ook is mij duidelijk geworden dat deze Lexus GS450h F Sport Line 100 procent waar voor zijn geld biedt. De uitstraling, de luxe, de stilte, de acceleratie, het lage verbruik, en dan te bedenken dat het nog beter kan. Ik ben razend benieuwd waar Lexus in de toekomst nog mee gaat komen, het zou mij niets verbazen als het mijn droom-Lexus is of iets wat daar sterk op lijkt. Op het industrieterrein waar de importeur zit heb ik vlak voor het terugbrengen in de stromende regen nog een paar acceleratietesten gedaan in de Sport S+ stand. Op zo’n moment ben je heel erg blij met een (uitstekend!) Traction Control-systeem, geloof me want zonder kom je met een kickdown amper van je plek. Het was waanzinnig gaaf om zo snel te accelereren op kletsnat asfalt, echt een hele leuke toegift in het laatste testuur.

Specificaties

Jaargang

2013

Carrosserie

Sedan

Transmissie

E-CVT

Aantal deuren

5 deuren of meer

Brandstof

Benzine/Elektriciteit

Type motor

Hybride

Aantal cilinders

6

Acceleratie (0-100/sec)

5,9 seconden

Topsnelheid

250km/u

Vermogen

B-215(293)/E-147(200)/B+E-254(345) kW (pk)/rpm

Koppel

B-352/4.500/E-275 nm/rpm

Cilinderinhoud

3.5/3.456 liter

Kleppen per cilinder

4

Aandrijving

Achterwielaandrijving

Differentieel

Limited-slip rear differential

Remmen voor

Geventileerde schijven

Remmen achter

Geventileerde schijven

Draaicirkel

10,6 meter

Overig

Type bekleding

Leer

Velgen

19-inch

Milieu en veiligheid

Verbruik

 

Bebouwde kom

6,9 liter/100 km

Snelweg

5,7 liter/100 km

Gemiddeld verbruik

6,2 liter/100 km

C02 uitstoot

145 gram/km

Energielabel

A

Afmetingen

Lengte

4.850 mm

Breedte

2.085 mm

Hoogte

1.455 mm

Wielbasis

2.850 mm

Spoorbreedte voor

1.575 mm

Spoorbreedte achter

1.560 mm

Massa leeg

1.800 kg

Max. toelaatbare massa

2.335 kg

Laadvermogen

510 kg

Aanhanger geremd

1.500 kg

Aanhanger ongeremd

750 kg

inhoud bagageruimte

458 liter

Bandenmaat

V/A-235-40/R19-265-35/R19

Kosten aanschaf

Kosten gebruik per maand